Blockchain nedir?

Güncelleme: 7 Şubat 2022

Blockchain (blok zincir) teknolojisi hiç şüphesiz çok dahice bir buluş. Bir kişi ya da büyük ihtimalle Satoshi Nakamoto takma adını kullanan bir grup insanın fikir ürünü çığır açan bir teknoloji. Ancak ortaya çıkışından bu yana çok farklı bir şeye, çok daha büyük bir şeye dönüştü. Bundan dolayı da bu aralar çok sık sorulan bir soru var: Blockchain nedir?

Dijital bilgilerin dağıtılmasına ancak kopyalanmamasına izin vererek, blockchain teknolojisi yeni bir internet türünün temel yapısını oluşturdu. Başlangıçta bir dijital para birimi, Bitcoin ortaya koymak için oluşturulan bu teknoloji, bugünlerde potansiyel olarak yeni kullanım alanları buldu. Şimdi biz asıl sorumuza dönelim.

Blockchain teknolojisi nedir?

En basit bir anlamda blockchain (blok zincir) bir birine eklenen bloklardan oluşan bir sıralama. Ancak bildiğimiz geleneksel anlamda bir sıradan bahsetmiyoruz. Burada “block” (blok) ya da “chain” (zincir) dediğimizde kastedilen şudur: Block dijital bilgi içeren bir birimdir ve bunlar halka açık bir veri tabanında yani “chain”de kaydediliyor.

Blockchaindeki bloklar bilgi, veri parçaları içeriyor. Bu bilgiler nelerdir diye sorarsanız bunların üç farklı şekilde olabileceğini söyleyelim.

Daha fazlası: Kripto para nedir?

1. Birincisi: Bloklara bir işlem, para transferi ile ilgili bilgiler kaydediliyor. Mesela bir para transferi işleminin tarihi, saati ve miktarı ile ilgili bilgiler var burada. Bu bir ödeme olabilir, sadece bir havale olabilir ya da başka her hangi bir dijital para transferi olabilir.
2. İkincisi: Blokta ayrıca bu işlemin taraflarının kim olduğu ile ilgili bilgiler de yer alıyor. Eğer bir ödeme yaparsanız, sizin gerçek isminiz ve sizi gerçekten tanımlayan bilgi yerine bir türlü kullanıcı adı olarak da adlandırabileceğimiz “dijital bir imza” bu bloka ekleniyor.
3. Üçüncüsü: Her bir blokta onu diğerlerinden ayıran bilgiler de yer alıyor. Her bir blokta ona özgü olan ve “hash” ismi verilen bir tür benzersiz kod yer alıyor. Bu kod ile bir bloku diğerlerinden ayırt edebilirsiniz. Bu “hash”ler, özel algoritmalar tarafından oluşturulan kriptografik (şifrelenmiş) kodlardır. Bir bloktaki bilgiler diğeri ile tamamen aynı olsa bile bu hash kodları ile bu ikisinin farklı olduğunu bilebilirsiniz.

Blockchain nasıl çalışır?

Bir işlem başlatıldığında bir blok oluşturuluyor. Bu blok belki binlerce hatta bazen de ağdaki milyonlarca bilgisayarlar tarafından doğrulanıyor. Doğrulanan bu blok da chaine ekleniyor. Bundan sonra da ağ genelinde kaydediliyor. Bununla sadece benzersiz bir kayıt değil, aynı zamanda benzersiz bir geçmişe sahip benzersiz bir kayıt da oluşturuluyor. Kayıtların birini değiştirmek ya da biri üzerinde sahtekarlık yapmak için binlerce bilgisayardaki verileri değiştirmek ya da üzerine oynamak gerekiyor. Bu da imkansız bir durum. Bitcoin bu modeli parasal işlemler için kullanıyor. Ancak buna rağmen çok daha farklı sektörler, işler ve işlemler için de kullanılabilir.

Daha fazlası: Bitcoin nedir? Güncel Bitcoin fiyat tahmini ve BTC yorumları

Blockchainin nasıl çalıştığını anlatabilmek için şöyle bir örmek verelim. Bir hesap tablosu düşünün. Ancak bu hesap tablosu sadece bir yerde değil. Bir bilgisayarlar ağına bağlı her birimde bunun bir kopyası var. Bir de şunu hayal edin. Bu ağ aynı zamanda bu hesap tablolarını düzenli olarak güncellemek üzere de tasarlanmış. İşte size en basit anlamda blockchain nedir sorusunu cevabı.

Bir blockchainde tutulan bilgiler paylaşılan - ve sürekli olarak üzerinde uzlaşına - bir veritabanı olarak çalışıyor. Bir ağı böyle kullanmanın belirli faydaları var. Blockchain verileri tek bir noktada saklanmıyor. Bununla buradaki kayıtlar halka açık ve kolayca doğrulanabilir. Bu veriler hiçbir merkezi otorite ya da kuruluş tarafından kontrol edilmiyor. Böyle olunca hackerlerin tahrif edebileceği bir bilgi değil. Milyonlarca bilgisayarda üzerinde aynı anda barındırılan bu verilere internet üzerindeki heskes erişebilir.

Daha fazlası: Yeni başlayanlar için kripto para yatırım rehberi

Blockchain’in temel özellikler

Peki, neden blockchain son zamanlarda bu kadar popüler oldu? Blockchain teknolojisinin sahip olduğu bu özellikler onun bu kadar çok konuşulmasına sebep oluyor. Bu özellikleri şöyle sıralayabiliriz:

1. Tek bir kuruluş ya da yapı tarafından kontrol edilmiyor, merkezsiz bir yapıya sahip
2. Veriler kriptografik (şifreli) yöntemle saklanıyor
3. Blockchain değiştirilemez, bu yüzden kimse blockchain içindeki verilerle oynayamaz
4. Blockchain şeffaf bir yapıya sahip ve isteyen herkes verilere ulaşabilir, işlemleri izleyebilir

Son olarak aşağıdaki video da blockchain ve kullanım alanları ile ilgili size bir fikir verecek.