Kripto para piyasası - Coin, token ve stabil coin nedir?

Güncellendi: 16 Mart 2022

Kripto para piyasası henüz gelişmekte olan ve yeni bir finansal piyasa. Özellikle Bitcoin’in 2017 yılında 20,000 dolar ile zirve yaparak tüm dünyanın dikkatini üzerine çekmesi ile kripto paralar da ana akımda yer alamaya başladı. 2021 yılında ise BTC'nin 70,000 dolara yakın yeni ATH yapması bu alana ilgide iyice patlama yaşattı. Bugünlerde en çok merak edilen, aranan ve ilgi gören genç bir piyasa olduğunu söyleyebiliriz.

Tabii kripto piyasa deyince ilk önce akla Bitcoin geliyor. Genel olarak da BTC kısaltması ile de biliniyor. Uluslararası Standartlar Örgütü (ISO) ise Bitcoin için XBT kısaltmasını kabul etti. Ancak kripto piyasası sadece bununla sınırlı değil. Her ne kadar BTC piyasadaki en hakim kripto olsa da çok sayıda coin, token ve kripto para var.

Kripto para piyasası güncel görünümü

Burada piyasada ilk sırada yer alan kripto paraların güncel fiyatları ve piyasa değerlerini görebilirsiniz. Son bir yılda TOP 20 coinde çok sayıda değişme var. 

Bitcoin Widget by Coinlib

Yukarıda da gördüğünüz gibi kripto para piyasasının en değerli coini Bitcoin. Onu sırasıyla Ethereum (ETH) ve Binance Coin (BNB) takip ediyor. Tether (USDT) ise en büyük stabil coin ve piyasa sıralamasında dördüncü. USDT'yi Cardano (ADA) ve Ripple (XRP) takip ediyor. XRP, birkaç yıl önce üçüncü en büyük coin pozisyonundan geriledi.

Kripto paralar denilince bir de sık sık “altcoin” ismi kullanılıyor. Bitcoin’i en büyük ve lider kripto para birimi olarak kabul edersek, geri kalan tüm kripto paralara da altcoinler deniliyor. Altcoinlerin en büyüğü ise Ethereum. Altcoinlere aynı zamanda BTC’nin küçük kardeşleri de diyebiliriz.

Coin, token ve stabil coin nedir?

Piyasadaki kriptolar farklı adlarla anılıyor: coin ya da token. Bunlar arasındaki farklar neler?

Coin nedir?

Coinler kendilerine ait bir blok zinciri (blockchain) olan kripto paralara deniliyor.

Token nedir?

Token ya da dijital token ise kendisine ait bir blok zinciri olmayan ve diğer blockchain platformları üzerinde kurulan, buralarda basılan kripto paralara deniliyor. Eğer CoinMarketCap sitesinin token listesine bakarsanız, buradaki tokenlerin çoğunun Ethereum platformunda basıldığını görebilirsiniz. Tron, Omni, NEO da tokenler için alternatif platformlar.

Stabil coin (stablecoin) nedir?

Coin ve tokenlerden sonra yeni bir kripto para türü olarak karşımıza bir de stabil coinler çıkıyor. Bazılarına göre kendi değeri olmadığı için gerçek bir kripto değil stabil coinler. Kimilerine göre ise hem kripto hem de fiat paraların en iyi yanlarını bir araya getiriyorlar.

Stabil coinler, değeri rezerv bir varlığa bağlı olan bir kripto türüdür. Burada amaç fiyat istikrarını sağlamak ve kripto paraların çok aşırı dalgalanma yapan değerine bir alternatif sunmak. Bunlar arasında en çok bilineni ise Tether (USDT) ve değeri ABD Doları’na (USD) sabitlenmiştir. 1 USDT = 1 USD olacak şekilde dolara bağlı bir kripto para birimi.

Meme coin nedir?

Meme coin adı ile bilinen kripto paralar, "meme" olarak adlandırılan internet şakalarından ilham alınarak çıkarılan kripto paralar. En iyi örneği Dogecoin. Bu kripto para Doge meme yani şakasından ilham alınarak çıkarılmıştı.

Bunlar kripto piyasasında bulunan para birimleri ve çeşitli kripto türleri. Bir de kripto piyasasında farklı aktörler var. İlk olarak bireysel yatırımcılardan söz edebiliriz. Ancak zamanla kurumsal yatırımcılar da bu işe girmeye başladı. Kripto sektörünün önemli aktörleri arasında bir de kripto para borsaları geliyor.

Kripto para borsaları

Hesaplamalara göre dünya genelinde 500’e yakın kripto para borsası var. Bu borsalar yatırımcılara kripto varlıkların alımı ve satılmasında aracı rolü oynuyor. Bu borsalardan bazılarının isimlerini çok sık sık duyabilirsiniz: Binance, Coinbase, Huobi, Bittrex, Bithumb, OKEx, Bitfinex, Bitstamp ve Kraken.

Kripto sektörü ile ilgili sık sık haber konusu olan bir olay da yaşanan siber saldırılar. Özellikle kripto borsalarına yapılan saldırılarda çok yüklü miktarlarda kripto varlıkların çalındığı ile ilgili haberleri 2021 yılı boyunca gördük ve okuduk. 

Kripto paralarla ilgili sık sık fiyatının şu kadar arttığı ya da şu kadar düştüğü haberleri yapılıyor. Bu durum çoğu zaman hemen ve hızlı bir şekilde para kazanmak isteyenlerin iştahını kabartabilir. Ancak burada önemli olan husus şu. Bilgi ve deneyim sahibi olmadan bu işlere para yatırmak akıl kârı değil.